O Zrzeszeniu
Zrzeszenie Prawników Polskich to organizacja społeczna skupiająca osoby mające wykształcenie prawnicze lub wykonujące zawód prawniczy, istniejąca już od 1945 r. pod pierwotną nazwą Zrzeszenie Prawników Demokratów. Nazwy tej używano do 1950 r.
Zrzeszenie Prawników Polskich w 1976 r. uznane zostało za stowarzyszenie wyższej użyteczności. Obecnie funkcjonuje jako organizacja pożytku publicznego. W początkowych latach swego istnienia, już od 1950 r. dwa zarządy – Zarząd Okręgu Katowice i Warszawa prowadziły niezwykle prężną działalność wydawniczą i szkoleniową. Wydział wydawnictw i szkolenia mieścił się w Katowicach i tu, w powielarni Zrzeszenia przy ul. Andrzeja 19 wykonywano skrypty zamawiane przez całą Polskę.
Przykładem działalności katowickiego Oddziału Zrzeszenia było Centralne Zaoczne Studium dla pracowników gospodarki uspołecznionej czy Zaoczny kurs dla pracowników obsługi prawnej.
Pierwsze wydawnictwa to początek lat 50-tych. To także pierwsze kursy szkoleniowe z wydawanymi skryptami, oraz wydawnictwa: Bieżący Skorowidz Przepisów Prawnych i jego wersja skrócona: Podręczny Skorowidz Przepisów Prawnych.
Aczkolwiek jedno i drugie z wydawnictw zawierały usystematyzowany tematycznie i systematycznie uzupełniany, z uwzględnieniem wszystkich zmian, wykaz obowiązujących aktów normatywnych – to różnica pomiędzy nimi polegała na tym, że Bieżący Skorowidz zawierał także wykaz aktów normatywnych niepublikowanych w dziennikach promulgacyjnych, a wydanych w tzw. formie powielaczowej (pisma okólne) zaś Podręczny Skorowidz – ograniczał się wyłącznie do przepisów publikowanych.
Z uwagi na objętość, Bieżący Skorowidz aktualizowany był 1 x w roku – każdy z trzech tomów, Podręczny Skorowidz zaś dwukrotnie, co dawało małą rozbieżność czasową z aktualnym stanem prawnym.
Jednocześnie wydawane było Orzecznictwo Sądowe i Arbitrażowe „OSA” – usystematyzowany systemowo, artykułowo i czasowo aktualizowany zbiór orzeczeń Sądu Najwyższego i Komisji Arbitrażowych w nakładzie ok. 7.200 egzemplarzy.
Wydawana była również „Informacja Prawnicza” w wersji cywilnej i karnej w nakładach odpowiednio 4.500 i ok. 2000 egzemplarzy po 12 zeszytów rocznie. Także zbiory tez orzeczeń Sądu Najwyższego i Sądów ówcześnie wojewódzkich niepublikowane i publikowane w zbiorach urzędowych – usystematyzowane tematycznie i „artykułowo”
Każdy zeszyt zaopatrzony był w skorowidz alfabetyczny w celu ułatwienia szybkiego odnalezienia określonej wykładni prawa. Każdy zeszyt „Informacji Prawniczej” zawierał odpowiedzi na pytania prawne, stanowiące krótkie opracowanie monograficzne.
W ramach prowadzonych szkoleń wydane były skrypty:
- „Co o prawie wiedzieć powinien pracownik”
- Centralny Zaoczny Kurs Prawa Administracyjnego i Finansowego
- Kurs Prawa Pracy (trzykrotnie)
- Kurs Prawa dla działaczy Kółek Rolniczych
- Centralny Zaoczny Kurs Prawa Cywilnego i Rodzinnego i Opiekuńczego – ok. 70 skryptów dla 4.500 uczestników.
- Centralny Kurs Nowego Prawa Cywilnego Procesowego – także ok. 4.500 nakładów każdego ze skryptów
- III cz. Kursu j.w. dot. przepisów związkowych
- Centralny Zaoczny Kurs „Zagadnień prawnych postępu technicznego
- Centralny Zaoczny Kurs Prawa w zakresie prawa karnego
- Ogólnopolski kurs dla Zakładowych Komisji Rozjemczych.
Wydawnictwa jednorazowe to:
- adw. prof. dr hab. Antoni Agopszowicz — Prawo górnicze (opracowanie monograficzne pierwsze z tej dziedziny)
- materiały szkoleniowe dot. nowych uregulowań prawa spółdzielczego i lokatorskiego
- dr Józef Musioł „Prawnicy w walce o polskość Śląska” — opracowanie odnoszące się do udziału prawników w Powstaniach Śląskich i sądownictwa polowego w III Powstaniu Śląskim.
Każdy z Kursów oparty był na opracowaniach zagadnień będących tematyką szkolenia. Każdorazowo nakład to kilka tysięcy egzemplarzy.
Kursy z zakresu prawa cywilnego to ok. 6000 uczestników – to nakład łącznie liczący ok. 420.000 egzemplarzy.
Kurs dla Kółek Rolniczych to także ok. 4.500 osób i odpowiadająca temuż liczba nakładu.
Były to jedyne wydawnictwa tego rodzaju – stanowiące podwaliny dzisiejszych informacji na nośnikach elektronicznych. Taka forma zresztą była zamysłem adw. Jerzego Kurcyusza, inicjatora i koordynatora tak szerokiej działalności wydawniczej i szkoleniowej prowadzonej w ramach ZPP. On też we współpracy z Biblioteką Sejmową przygotowywał dane dla elektronicznej informacji prawnej. Jego wypowiedź na łamach Palestry z 1973 r. miała na celu rozbudzenie zainteresowania prawników elektroniczną informatyka prawniczą i zainicjowanie tworzenia systemu elektronicznej informacji przez społeczne organizacje prawnicze, a przede wszystkim Zrzeszenie Prawników Polskich.
Ta zakrojona na wielka skalę działalność popularyzująca prawo i szkoląca polskich prawników była działalnością w znaczącej mierze społeczną, a Zarząd Okręgu Katowice zatrudniał wyłącznie kilkunastu pracowników, głównie biurowych
Ważnym momentem w historii Oddziału katowickiego było powstanie pierwszego i jedynego wówczas muzeum prawa. Twórcą jego był również dr Jerzy Kurcyusz.
Eksponaty zgromadzone w pomieszczeniach ulokowanych na najwyższym piętrze Sądu Wojewódzkiego (obecnie Sądu Okręgowego) w Katowicach budziły zainteresowanie całego kraju.
Obecny wyścig w rozwoju techniki i komercji pozbawił Zrzeszenie, jako organizację społeczną, opartą często na działaniu jednego „ideowca – społecznika” tej spełnianej od lat 50-tych funkcji.
Nie potrzebne też obecnie członkostwo w Zrzeszeniu do zdobywania grantów czy też podróżowania.
Jednak Zrzeszenie Prawników Polskich nadal istnieje i ten fakt jest najlepszym świadectwem potrzeb naszego środowiska.